منیره هاشمی_پوپک
احترام به پدربزرگ
پدرم می خواست برای پدربزرگ کفش بخرد.
مادرم اجازه داد که من هم همراه آن ها بروم. من و پدرم، کفش هایمان را پوشیدیم و جلوی در ایستادیم. اما پدربزرگ هنوز آماده نبود.
گفتم: «پدر! بیا برویم بیرون، پدربزرگ خودش می آید.» پدرم گفت: «این کار درست نیست. ما صبر می کنیم تا پدربزرگ هم بیاید.
پدربزرگ از همه ی ما بزرگ تر هستند. زودتر رفتن ما بی احترامی به اوست.»
پدرم گفت: «یک روز شخصی به همراه پدرش به دیدن امام رفته بودند. او زودتر از پدر وارد اتاق شد.
امام از این رفتار او خیلی ناراحت شدند و گفتند: «این آقا پدر شما هستند، چرا جلوتر از او وارد اتاق شدید؟» آن شخص از کاری که کرده بود خیلی خجالت کشید...»
همین موقع پدربزرگ گفت: «من آماده ام برویم.» پدرم در را باز کرد و گفت: «بفرمایید پدرجان!» پدربزرگ برای پدرم دعا کرد و از در بیرون رفت.
بعد پدرم به من گفت: «برو جانم!» گفتم: «نه! شما پدر من هستید من جلوتر از شما نمی روم!»
پدرم مرا بوسید، بغل گرفت و گفت: «و تو عزیز دل من هستی!»
بعد هر دو با هم از در بیرون رفتیم.
اصطلاح صوت را بارها در بحث تلاوت شنیده ایم . در این سلسله مطالب قصد داریم ، صوت و اصطلاحات وابسته به آن را در حد امکان توضیح دهیم .
تعریف صوت :
صدا امواجی است که از برخورد اشیاء و تماس دو شیء با یکدیگر حاصل و از طریق گوش شنیده می شود و مراد از آن در قرائت ،
صدای مطلق و خشک و بی روح است که بدون هیچ گونه احساس و آهنگ موزونی خارج می شود .
صوتی که از طریق دستگاه تکلم به صورت صدا بیرون می آید ، در واقع مایه و صدای اصلی شخص است . این صدا و صوت به خودی خود جایگاه و ارزشی ندارد ، ب
لکه این الحان و لهجه ها و نغمات هستند که به " صدا " زیبایی و طراوت می بخشند . چه بسا الحان و نغمات زیبا ،
صداییی با کیفیت پایین را زینت بخشیده آن را به صوتی نیکو و الحانی روح بخش تغییر دهند .
اما تعریف دقیق صوت عبارتست از بانگ ، آواز یا صدایی که از اشیاء به گوش می رسد و در قرائت قرآن ، منظور صدای قاری است که از ارتعاش تارهای صوتی ایجاد می شود .
این صوت جدای از آهنگ و الحان است و بدون نغمه می باشد .
ویژگی های صوت
هر صدایی ویژگی هایی دارد که برای آشنایی بیشتر با این ویژگی ها به توضیح آنها می پردازیم : شدت ، قوت یا قدرت صوت
صوت قوی به صوتی گفته می شود که شخص بدون آن که دچار سختی و تکلف شود ، کلامش آشکار و رسا به گوش مستمع برسد .
به عبارت دیگر قدرت صوت ، میزان حجم صوتی است که هنگام خروج صدا به گوش می رسد . برای روشن شدن مطلب به ذکر یک مثال می پردازیم :
شخصی در یک مکان با صدای مشخصی بدون فشار و سختی به طور معمولی و عادی صحبت می کند ، در حالی که شخص دیگری
با همان صدا و به طور معمولی صحبت می کند ، ولی صدای او از فاصله ی دورتر به راحتی شنیده می شود . این همان قوت صوتی است که در اشخاص متفاوت است .
اگر چه قدرت صوتی یک ویژگی ذاتی است ، ولی با تمرین و ممارست می توان آن را پرورش داد . خوردن سبزیجات و پرهیز غذایی مناسب و ترتیل خوانی در بالا بردن صوت موثر است .
زیر و بم صدا
صدای بَم در علم اصوات به صداهایی اطلاق می شود که از نظر صوتی پر و اشباع هستند . صدای زیر در اصطلاح قرائت به صداهای نازک ، ترقیق و پست گفته می شود .
هر صوت انسان می تواند دارای ویژگی های زیر و بم باشد . البته باید ذکر کرد که صدای هر فرد به صورت منفرد زیر و بم یا متوسط نیست ،
بلکه هر شخصی در صورت تمرین و ورزش های صوتی می تواند با توجه به استعداد های خویش این ویژگی را دارا شود .
رای یک قاری زیر و بم کردن صدا و صوت در هنگام قرائت بسیار مهم است ، چرا که قاری پس از تلاوت در گام های بالا ( در پرده های صوتی یا طبقات بالا ) خسته شده و به استراحت نیاز دارد .
در این جا قاری از صدای بم خود استفاده می کند . پس هر دو صوت بم و زیر لازم است . اگر صوت یا صدا را از نظر طبقات صوتی تقسیم بندی کنیم ، صوت مردان بم بوده
و حالت گنگ تری دارد ، ولی صوت زنان و کودکان قبل از بلوغ دارای حالت زیر بوده و تیز و با نفوذ است .
ارتفاع صوت
فاصله ی میان پایین ترین و بالاترین نقطه ی صوت را ارتفاع صوت گویند و در این فاصله طبقه های صوتی یا پرده های متعدد صدا قرار دارند .
ارتفاع صدا به تعداد ارتعاش های تارهای صوتی بستگی دارد . هر چه تعداد این ارتعاش ها بیشتر باشد ،
صدا دارای ارتفاع بیشتر و در نتیجه زیر تر است و هر چه تعداد ارتعاش ها کمتر باشد ، ارتفاع صدا نیز کمتر و در نتیجه صدا بم تر خواهد بود .
صدا ها دو نوع هستند :
1- صداهای سینه ای که عمدتا بم و از ارتفاع کمتری برخوردار هستند (باس)
2- صداهای سری که عمدتا زیر و دارای ارتفاع بیشتری هستند (تِنور)
هر یک از این دو صدا زیبایی خاص خود را دارد . مسلما صدای اول ارتفاع صدای دوم و صدای دوم بم صدای اول را ندارد .
گرچه هر دوی این صداها هم بم دارند و هم اوج ، ولی قدرت و جذابیت صدای اول با بم بودن صدا و در صدای دوم با اوج بودن صداست .
عوامل موثر در ارتفاع (زیر و بم) صدا
1- تسلط بر هوای بازدم و تنظیم ارتعاش تارهای صوتی به میل خود .
2- آمادگی عضلات حنجره که هرچه این آمادگی بیشتر باشد ارتعاش تارهای صوتی بیشتر شده و صدا زیرتر خواهد شد .
3- طول تارهای صوتی تاثیر معکوس در زیر و بمی صدا دارد ، به این صورت که هر چه طول تارهای صوتی بیشتر باشد
، ارتعاش آنها کمتر شده و در نتیجه صدا بم می شود و هر چه طول تارهای صوتی کمتر باشد ، ارتعاش آنها بیشتر شده و صدا زیرتر می گردد .
4- سن و جنس افراد در زیر و بم شدن صدا تاثیر بسزایی دارد . صدای کودکان و زنان از صدای مردان زیرتر است .
زیرا تارهای صوتی کودکان و زنان کوتاه تر و دارای ضخمات کم تری است . این ویژگی منجر به افزایش ارتعاش تارهای صوتی در ثانیه می شود .
سید مرتضی رضوی
نقش استاد در حفظ قرآن
من علاقه زیادی به حفظ قرآن دارم اما امکان حضور در کلاس و استفاده از محضر استاد را ندارم . روشی را بفرمائید که بتوانم به وسیله آن در خانه قرآن حفظ کنم .
استاد و معلم در موفقیت شخص بسیار تاثیرگذار است به نحوی که به هیچ عنوان نمی توان از آن چشم پوشید . از فواید و آثار حفظ در کلاس و زیر نظر استاد عبارت است از :
1- استدامه حفظ : چه بسیار افرادی را می شناسم که علاقه وافری به حفظ قرآن داشتند ولی به دلایلی مثل : اشتغال ، عدم وجود یک موسسه قرآنی در روستا یا شهرشان و ... امکام بهره مندی از کلاس و استاد را نداشته و با همه شوق و اشتیاقی که داشتند ، پس از مدتی حفظ را رها کردند چرا که یکی از عوامل مهم ادامه دادان کار حفظ و رسیدن به نقطه حفظ کل داشتن استادی توانمند است .
2- راهنما : استاد حفظ قرآن کسی است که خود این راه را رفته و به نتیجه رسیده است . با مشکلات و فراز و فرود کار آشناست . او می تواند دست شاگرد را گرفته و به مقصد برساند . تجربیاتش را در اختیار شاگرد قرار داده و راه او را هموار کند .
3- تشویق و حریص : انسان وقتی گام در مسیری می گذارد ، علاوه بر انگیزه های شخصی ، نیاز به تشویق و حمایت دیگران برای ادامه دادان آن راه دارد . استاد در حفظ قرآن چنین نقشی را ایفا می کند ، او می داند شاگردش چه زمانی نیاز به تشویق و روحیه دادن دارد . مشوق های مادی و معنوی را به خوبی می شناسد و به موقع با استفاده از این مشوق ها ، عمل حمایت و روحیه دادن به شاگرد را انجام می دهد .
4- نظم : وقتی شما موظف شدید که به فردی محفوظات خود را تحویل دهید و او را استاد خود دانستید ، به لحاظ اخلاقی خود را موظف می دانید که در مقابل او بد قول نشده و تکالیفتان را به موقع انجام دهید و سیر پیشرفت در مسیر قرآن را طبق نظر او انجام دهید . این مطلب کمک بسیاری به نظم دادن برنامه های شما می کند و دریافت نتیجه را آسان تر می نماید .
5- نماد : وقتی شما حفظ قرآن را شروع می کنید ، گاه ممکن است نگاه به حجم آیاتی که باید حفظ شوند ، مرور و نگه داری محفوظات و ... کار را برایتان بسیار سخت و بزرگ نشان می دهد که راه رسیدن به قله موفقیت دور از دسترس به نظر آید . اما وقتی هر روز استادی را ببینید که این راه را رفته و از برکات حفظ قرآن جان و جسمش برخوردار شده است ، افکار مزاحم را دور کرده و بر ادامه راه مصمم تر می شوید .
ممکن است برای شما امکان حضور مرتب در کلاس حفظ قرآن آسان نباشد ولی بتوانید هفته ای یا دو هفته ای یک بار از محضر استاد حفظ قرآن بهره مند شوید ، هر چند به صورت غیر حضوری مانند استفاده از محضر استاد به صورت تلفنی و بدانید که اگر مصمم به حفظ کردن قرآن و رسیدن به نتیجه قابل قبولی در این زمینه هستید ، حفظ کردن در منزل و بدون استاد ، برای شما نتیجه ای نخواهد داشت . پس پیشنهاد می کنم به هیچ عنوان حفظ قرآن را بدون همراهی استاد حفظ قرآن ادامه ندهید و حتما سعی کنید به نوعی حفظ خود را با استاد همراه کنید .
منبع:سایت جامعه القرآن تهران
